पुण्यात बंदी असलेल्या नायलॉन मांजामुळे दोन महिलांचा दुर्दैवी मृत्यू झाल्याने शहर हादरले आहे. 2018 साली घडलेल्या या दुर्दैवी घटनांमुळे बंदी असलेल्या नायलॉन मांजाच्या वापराच्या धोक्यांबाबत जनजागृती करण्याची आवश्यकता आहे.
पहिली घटना (फेब्रुवारी 2018):
7 फेब्रुवारी 2018 रोजी पुण्यातील प्रसिद्ध माध्यम गटाच्या जाहिरात विभागात कार्यरत सुवर्णा मनोहर मुजुमदार (वय 45) या दुचाकीवरून शिवाजीनगरहून शनिवार पेठेकडे जात होत्या. शिवाजी पुलावर त्यांचे दुचाकी चालवताना नायलॉन मांजा त्यांच्या गळ्याला अडकला, ज्यामुळे त्यांना गंभीर दुखापत झाली. तातडीने त्यांना रुग्णालयात दाखल करण्यात आले, मात्र, 11 फेब्रुवारीला त्यांचा मृत्यू झाला.
पोलिसांनी अज्ञात व्यक्तींविरुद्ध भारतीय दंड संहितेच्या कलम 304 (खुनासारखे दोष) आणि 304A (दुर्घटनेमुळे मृत्यू) अंतर्गत गुन्हा दाखल केला होता. मात्र, विक्रेत्यांचा ठावठिकाणा लागला नाही.
दुसरी घटना (ऑक्टोबर 2018):
7 ऑक्टोबर 2018 रोजी भोसरी येथील आयुर्वेदिक डॉक्टर क्रुपाली निकम (वय 26) या दुचाकीवरून जात असताना नाशिक फाटा उड्डाण पुलावर नायलॉन मांजा त्यांच्या गळ्याला लागून गंभीर जखमी झाल्या. त्यांना रुग्णालयात नेण्यास विलंब झाल्याने त्यांचा मृत्यू झाला.
पोलिसांची कारवाई:
नायलॉन मांजावर राष्ट्रीय हरित लवादाने (NGT) जुलै 2017 मध्ये देशभर बंदी घातली होती. या आदेशाच्या अंमलबजावणीसाठी पुणे पोलिसांनी कडक पावले उचलली आहेत.
अलीकडील कारवाईत:
- 4 जानेवारी 2025 रोजी बिबवेवाडी पोलिसांनी 23 वर्षीय प्रताप मस्के याच्याकडून 50 नायलॉन मांजाच्या चरक्या जप्त केल्या.
- 11 जानेवारीला वडगाव बुद्रुकमध्ये योगेश शाह (वय 20) याच्याकडून 11 चरक्या जप्त करण्यात आल्या.
- येरवडा, सहकारनगर आणि पर्वती येथे विक्रेत्यांवर छापे टाकून 4 जणांना अटक करण्यात आली.
नायलॉन मांजाचा धोका आणि पुढील पावले:
पर्यावरण संरक्षण कायदा 1986 आणि भारतीय दंड संहिता कलम 223 अंतर्गत गुन्हे दाखल करण्यात येत आहेत.
- धोका: नायलॉन मांजा अधिक तीव्र, मजबूत आणि स्वस्त असल्याने त्याचा वापर वाढला आहे. मात्र, त्यामुळे पक्षी, प्राणी आणि माणसांना जीवघेणे परिणाम भोगावे लागतात.
- पुढील पावले:
- उत्पादकांचा मागोवा घेण्यासाठी पोलिसांची विशेष मोहीम.
- मांजा तयार करणाऱ्या गोडाऊन आणि पुरवठादारांचा शोध घेणे.
- नागरिकांमध्ये नायलॉन मांजाचा वापर थांबवण्यासाठी जागरूकता निर्माण करणे.
