मुंबई : महिला केंद्रित मुद्द्यांवर निवडणूक प्रचाराची रणनिती आखणाऱ्या महाराष्ट्रातील प्रमुख राजकीय पक्षांनी महिलांना राजकीय सत्तेत व उमेदवारीत मात्र दुय्यम स्थान दिले आहे. महिलांसाठी अनेक कल्याणकारी योजना राबवणाऱ्या महायुती आणि महाविकास आघाडी दोन्ही आघाड्यांनी महिलांना केवळ ६% उमेदवारी दिली असून, राजकीय नेतृत्वात महिलांची मागणी अजूनही दुर्लक्षित राहिली आहे.
महिलांची तुटपुंजी राजकीय भूमिका
- निवडणूक आयोगाच्या आकडेवारीनुसार ४,२३६ उमेदवारांमध्ये फक्त २३७ महिला उमेदवार आहेत, म्हणजेच फक्त ६%.
- महायुती आणि महाविकास आघाडीने प्रत्येकी ३० महिला उमेदवारांना तिकीट दिले आहे.
- महायुतीतील भाजपने १८, शिवसेनेने ८, तर अजित पवारांच्या राष्ट्रवादीने फक्त ४ महिलांना तिकीट दिले आहे.
- महाविकास आघाडीत शरद पवारांच्या राष्ट्रवादीने ११, शिवसेना (UBT) ने १०, तर काँग्रेसने फक्त ९ महिलांना संधी दिली आहे.
महिला प्रतिनिधित्वातील ऐतिहासिक मागासलेपणा
२०१९ च्या निवडणुकीत केवळ २४ महिला आमदार निवडून आल्या होत्या, ज्यामुळे महिलांचे प्रतिनिधित्व केवळ ८% होते. महिलांसाठी ३३% जागा आरक्षित करणारा विधेयक २०२३ मध्ये मंजूर झाला, परंतु त्याची अंमलबजावणी पुढील जनगणनेनंतर होणार आहे. त्यामुळे महिलांना ९६ जागांचे प्रतिनिधित्व मिळण्यासाठी अजून वाट पाहावी लागणार आहे.
महायुतीचा महिलांना मतदार गट म्हणून ओळखण्याचा प्रयोग
महायुतीतर्फे महिला मतदारांना आकर्षित करण्यासाठी ‘मुख्यमंत्री लाडकी बहीण योजना’, ‘उज्ज्वला योजना’ यांसारख्या योजनांवर भर देण्यात आला आहे. मात्र, महिलांना तिकीट देताना हा विचार पूर्णतः दुर्लक्षित केला गेला.
मंत्रिमंडळात महिलांचे अभाव
महायुती सरकारच्या मंत्रिमंडळात केवळ एकाच महिलेला स्थान मिळाले आहे – अदिती तटकरे. गेल्या दोन वर्षांत महिलांचे योग्य प्रतिनिधित्व का नाही, यावर माध्यमांनी अनेक वेळा प्रश्न उपस्थित केले आहेत.
महिलांच्या सक्षमीकरणाची प्रतीक्षा लांबली
राजकीय नेतृत्वात महिलांची अनुपस्थिती निवडणूक प्रक्रिया आणि लोकशाहीसाठी चिंतेचा विषय ठरत आहे. महिलांचे राजकीय सक्षमीकरण कधी आणि कसे होईल, याकडे लक्ष लागले आहे.
महिला सक्षमीकरणासाठी जनजागृती गरजेची
महिलांना राजकीय सत्तेत सामील करून घेतल्याशिवाय खऱ्या अर्थाने महिला सक्षमीकरण साध्य होणार नाही. समाजाच्या सर्व स्तरांवर महिलांना राजकीय प्रक्रियेत अधिक सहभाग मिळावा यासाठी जनजागृती आणि दबाव गट तयार करणे गरजेचे आहे.
Total candidates: 4,236
Women candidates: 237 (6%)
Tickets for Women:
- Mahayuti (BJP, Shiv Sena, others): 30 tickets
- BJP: 18
- Shiv Sena: 8
- Ajit Pawar’s NCP: 4
- Maha Vikas Aghadi (Congress, NCP, Shiv Sena UBT): 30 tickets
- Sharad Pawar’s NCP: 11
- Shiv Sena (UBT): 10
- Congress: 9
