पान मसाला आणि तंबाखू: उत्तर प्रदेशात पान मसाला आणि तंबाखूचे सेवन करणाऱ्यांसाठी वाईट बातमी आहे. उत्तर प्रदेशात आता एका दुकानात पान मसाला आणि तंबाखूची विक्री बंद करण्यात आली आहे. हा आदेश १ जून २०२४ पासून लागू होईल. ही माहिती एका अधिसूचनेत देण्यात आली आहे.
अधिसूचनेत म्हटले आहे की, खाद्य सुरक्षा आणि मानक अधिनियम, २००६ अंतर्गत प्रतिपादित खाद्य सुरक्षा आणि मानक (विक्रय प्रतिषेध आणि निर्बंधन) विनियम, २०११ च्या विनियम २.३.४ मध्ये कोणत्याही खाद्य पदार्थात तंबाखू आणि निकोटिनचा वापर एक घटक म्हणून करण्यास प्रतिबंध करण्यात आला आहे. याच्याच अनुक्रमे उत्तर प्रदेश राज्याच्या सीमा मध्ये तंबाखूयुक्त पान-मसाला/गुटख्याच्या उत्पादन, पॅकिंग, साठवणूक, वितरण आणि विक्रीवर ०१.०४.२०१३ पासून प्रतिबंध लागू करण्यात आला आहे. या विनियम २.३.४ नुसार तंबाखू एक प्रभावी अपमिश्रक (Potential Adulterant) असल्याचे सिद्ध झाले आहे. सुप्रीम कोर्टाच्या निर्णयाचा दिला हवाला…..
अधिसूचनेत म्हटले आहे की विविध पान-मसाला निर्मिती युनिट्सद्वारे तंबाखूचेही उत्पादन पान-मसाल्याच्या ब्रँडनेम अथवा अन्य ब्रँडनेमने केले जात आहे आणि पान-मसाल्याच्या पाउचसह तंबाखूचेही पाउच साठवले आणि विकले जात आहेत. सर्वोच्च न्यायालयाने Transfer Case (Civil) No. 1/2010 titled as Central Arecanut Marketing Copn. & ors. Vs. Union of India मध्ये दिलेल्या आदेश दिनांक २३.०९.२०१६ मध्ये विनियम २.३.४ चे पालन पूर्णपणे करण्याचा आदेश दिला आहे. निर्मिती युनिट्सद्वारे त्यांच्या ब्रँडच्या पान-मसाल्याबरोबरच तंबाखूचे उत्पादन, साठवणूक, वितरण आणि विक्री केल्यामुळे वर नमूद केलेल्या विनियम आणि मा. सर्वोच्च न्यायालयाच्या आदेशाची मूळ भावना पूर्ण होत नाही.
अधिसूचनेत आदेश देण्यात आला आहे की खाद्य सुरक्षा आणि मानक अधिनियम, २००६ च्या धारा ३० (२) (a) अंतर्गत आयुक्त, खाद्य सुरक्षा यांना दिलेल्या अधिकारांचा वापर करून जनतेच्या आरोग्याच्या दृष्टीने एकाच परिसरात समान ब्रँडनेम अथवा भिन्न ब्रँडनेमने प्रभावी अपमिश्रक तंबाखू निकोटिनसह पान-मसाल्याचे उत्पादन, पॅकिंग, साठवणूक, वितरण आणि विक्री ०१.०६.२०२४ पासून प्रतिबंधित केली जाते.
